Czy powstaną spółdzielnie energetyczne w miastach? Aktualizacja informacji

W dniu 9 października 2025 r. Sejm uchwalił projekt ustawy o zmianie ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych oraz niektórych innych ustaw. Ustawa wprowadza szereg nowych przepisów, które obejmują m.in. kwestie spółdzielni energetycznych, prosumentów lokatorskich, klastrów energii oraz morskiej energetyki wiatrowej. Poniżej zestawiamy główne zmiany, ze szczególnym uwzględnieniem spółdzielni energetycznych.

Główne zapisy ustawy

Dla spółdzielni energetycznych

• Nowe regulacje umożliwiają zakładanie spółdzielni energetycznych także w gminach miejskich: wcześniej ich działanie było ograniczone do gmin wiejskich i miejsko-wiejskich.
• Zmienia się kwestia rejestracji: spółdzielnie energetyczne działające w gminach miejskich będą podlegać rejestracji przez Urząd Regulacji Energetyki (URE), podczas gdy dotychczasowe spółdzielnie w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich rejestrowane są przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR).
• Spółdzielnie nadal mogą korzystać z dotychczasowych form rozliczeń dla nadwyżek energii przekazywanych do sieci (system net-metering), choć przyszłość tego systemu jest przedmiotem uwag i wątpliwości.

Inne ważne zmiany w ustawie

• Ułatwienia dla prosumentów lokatorskich: instalacje OZE (np. fotowoltaiczne) nie będą musiały być umieszczane wyłącznie na dachu budynku mieszkalnego, możliwe będzie także ich zamontowanie na dachach garaży, wiat parkingowych i innych powierzchniach.
• Umożliwienie jednostkom samorządowym zakup energii w ramach klastrów energii bez konieczności przeprowadzania przetargu w niektórych przypadkach.
• Wprowadzenie podstawy prawnej do publikacji cyfrowych map potencjału OZE — narzędzia mają wskazywać obszary najbardziej odpowiednie pod inwestycje w odnawialne źródła energii.
• W obszarze morskiej energetyki wiatrowej (offshore), m.in. usprawnienia procesu realizacji projektów, likwidacja barier inwestycyjnych, przygotowanie do aukcji wsparcia dla farm wiatrowych na morzu.

Skutki dla spółdzielni energetycznych – co może oznaczać w praktyce

Dzięki zmianom prawomocnym:

• Spółdzielnie energetyczne otrzymują formalne narzędzie działania również w obszarach miejskich, co pozwala np. wspólnotom mieszkaniowym lub osiedlom bloków mieszkalnych oraz terenów miejskich rozważać wspólną instalację OZE i wspólną organizację w formie spółdzielni.
• Rejestracja w URE może wpłynąć na jednolite standardy działania dla spółdzielni w miastach. Choć jednocześnie pojawiają się pytania, jak w praktyce będzie wyglądać sytuacja spółdzielni działających zarówno w gminie miejskiej, jak i wiejskiej.
• Możliwość szerszego stosowania powierzchni np. dachów garaży lub wiat jako miejsca montażu instalacji OZE może obniżyć barierę wejścia dla spółdzielni w zabudowie miejskiej.
• Jednakże spółdzielnie muszą wziąć pod uwagę obowiązujące przepisy dot. zamówień publicznych, jeśli jednostki samorządowe będą uczestnikami spółdzielni, co może być dodatkowym wymogiem w praktyce.

Termin wejścia w życie i formalności

Zgodnie z opinią senatorską, ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem niektórych przepisów, które będą miały odrębne terminy – na przykład przepisy dotyczące wsparcia operacyjnego dla określonych producentów energii uruchamiane są w 2026 r. albo w późniejszym terminie.

Podsumowanie

Uchwalona 9 października 2025 r. ustawa wnosi istotne zmiany w systemie prawnym dotyczącym energii odnawialnej w Polsce. Dla spółdzielni energetycznych kluczowa jest możliwość działania także w gminach miejskich oraz wykorzystanie nowych lokalizacji dla instalacji OZE. Zmiany te otwierają nowe ścieżki dla organizacji wspólnot mieszkaniowych, osiedli oraz miejskich inwestycji w sektorze OZE. Jednocześnie w praktyce spółdzielnie będą musiały uwzględnić nowe wymogi formalne (rejestracja w URE) i prawne (zamówienia publiczne) oraz zwracać uwagę na harmonogram wejścia w życie poszczególnych przepisów.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Śledź nasz blog platformadlaenergii.pl i bądź na bieżąco z trendami w świecie odnawialnych źródeł energii!