Ubóstwo energetyczne w Polsce – jak spółdzielnie energetyczne mogą pomóc?

Ubóstwo energetyczne to zjawisko, które dotyka miliony ludzi na całym świecie, w tym również Polaków. Jego skutki to, między innymi obniżona jakość życia, problemy zdrowotne, a także pogłębiające się nierówności społeczne. Zjawisko to dotyczy osób, które nie są w stanie zapewnić sobie dostępu do energii w sposób wystarczający i bezpieczny, w tym do energii cieplnej i elektrycznej. Ponadto, ubóstwo energetyczne staje się coraz bardziej widoczne w obliczu rosnących cen energii i zmieniającego się klimatu. Sytuację dodatkowo pogarszają prognozy wskazujące, że koszty energii w 2025 roku utrzymają się na wysokim poziomie, co dla wielu gospodarstw domowych oznacza dalsze pogorszenie warunków życia.

Jednym z najbardziej efektywnych narzędzi walki z ubóstwem energetycznym mogą być spółdzielnie energetyczne, które oferują zrównoważoną, tanią i dostępną energię dla lokalnych społeczności. Jak spółdzielnie energetyczne mogą pomóc w przezwyciężeniu tego wyzwania? O tym w poniższym artykule.

Ubóstwo energetyczne – definicja i skutki

Ubóstwo energetyczne występuje, gdy gospodarstwa domowe nie są w stanie zapewnić sobie dostępu do niezbędnych usług energetycznych, takich jak ogrzewanie czy energia elektryczna, z powodu zbyt wysokich kosztów lub braku odpowiednich zasobów. Może to dotyczyć osób starszych, rodzin z niskimi dochodami, a także mieszkańców obszarów wiejskich, którzy często mają ograniczony dostęp do zmodernizowanej sieci przesyłowej.

Ubóstwo energetyczne obejmuje zarówno sytuacje, w których rodziny zmuszone są do ograniczania temperatury w domach do poziomu poniżej poziomu komfortu, jak i skrajne przypadki całkowitej rezygnacji z ogrzewania w okresie zimowym. W większości przypadków problem ten polega na braku możliwości dostatecznego ogrzewania budynków. Przykładowo, gdy na zewnątrz panuje temperatura -5°C, komfort cieplny odczuwany jest przy co najmniej 18°C wewnątrz pomieszczeń. Osoby dotknięte ubóstwem energetycznym często mieszkają w nieocieplonych, zniszczonych lub źle utrzymanych domach, w których, ze względu na konieczność oszczędzania opału lub brak możliwości technicznych, nie da się osiągnąć temperatury zapewniającej zdrowe i bezpieczne warunki do codziennego funkcjonowania. Innym efektem jest zmniejszenie jakości życia, ludzie nie mają wystarczającej ilości energii do normalnego funkcjonowania, co ogranicza ich aktywność zawodową, edukacyjną i społeczną.

Główne przyczyny ubóstwa energetycznego w Polsce

Główne przyczyny ubóstwa energetycznego to:

1. Wysokie koszty energii: wzrost cen energii elektrycznej, gazu i surowców sprawia, że coraz więcej osób ma trudności z opłaceniem rachunków. Dla niektórych może to oznaczać wybór między jedzeniem a ogrzewaniem.
2. Niskie dochody: osoby, które żyją na granicy ubóstwa, często nie mają wystarczających dochodów, by pokryć wszystkie koszty związane z użytkowaniem energii.
3. Zły stan techniczny budynków: wiele domów, szczególnie w starszej zabudowie, wymaga termomodernizacji w zakresie docieplenia budynków, wymiany stolarki drzwiowej i okiennej, co przekłada się na wyższe zużycie energii i większe koszty.
4. Brak dostępu do odnawialnych źródeł energii: w wielu rejonach, szczególnie w obszarach wiejskich, występuje brak infrastruktury do wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, co skutkuje wyższymi kosztami pozyskiwania energii.

Spółdzielnie energetyczne jako sposób walki z ubóstwem energetycznym

1. Zmniejszenie kosztów energii:

Spółdzielnie energetyczne mogą pomóc w obniżeniu kosztów energii dla lokalnych społeczności, dzięki wspólnym inwestycjom w odnawialne źródła energii. Produkcja energii na poziomie lokalnym, np. poprzez instalację paneli fotowoltaicznych czy turbin wiatrowych, pozwala na eliminację pośredników, co przekłada się na niższe ceny dla użytkowników. Co ważne, zyski z takiej produkcji mogą być reinwestowane w rozwój spółdzielni lub dzielone pomiędzy członków, co daje im bezpośrednie korzyści finansowe.

1. Dostępność do odnawialnych źródeł energii:

Dzięki wspólnym inwestycjom w odnawialne źródła energii, spółdzielnie energetyczne pozwalają mieszkańcom korzystać z energii, której produkcja jest tańsza i bardziej ekologiczna. W przypadku osób, które nie mogą pozwolić sobie na indywidualną instalację paneli fotowoltaicznych czy innych źródeł OZE, spółdzielnia może zaoferować dostęp do energii z takich źródeł po atrakcyjnych cenach. W szczególności dla mieszkańców wsi, gdzie dostęp do nowoczesnych źródeł energii bywa utrudniony, spółdzielnie energetyczne mogą być źródłem stabilnej i niedrogiej energii.

1. Efektywność energetyczna budynków:

Wiele osób w Polsce mieszka w budynkach wymagających modernizacji, których stan techniczny uniemożliwia efektywne wykorzystanie energii. Spółdzielnie energetyczne mogą wspierać takie gospodarstwa domowe, oferując im niższe ceny energii. Uzyskane oszczędności mieszkańcy mogą przekazać na termomodernizację, na przykład ocieplenie domów, wymianę okien czy instalację nowoczesnych systemów grzewczych. Dzięki takim działaniom można znacząco obniżyć zużycie energii i rachunki za ogrzewanie.

1. Wspólnota i wsparcie dla potrzebujących:

Spółdzielnie energetyczne opierają się na zasadzie współpracy i solidarności. Dzięki temu mogą tworzyć systemy wsparcia dla osób najbardziej potrzebujących, np. poprzez znaczące obniżenie opłat za energię dla rodzin w trudnej sytuacji finansowej. Mogą również organizować programy edukacyjne na temat oszczędzania energii, co pozwoli członkom spółdzielni lepiej zarządzać swoimi zasobami energetycznymi.

1. Zrównoważony rozwój i poprawa jakości życia:

Spółdzielnie energetyczne przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju, który nie tylko odpowiada na potrzeby energetyczne mieszkańców, ale również dba o środowisko. Produkcja energii z odnawialnych źródeł redukuje emisję gazów cieplarnianych, co jest istotnym elementem w walce ze zmianami klimatycznymi. Dodatkowo, lokalne źródła energii tworzą miejsca pracy w regionie, poprawiając gospodarkę lokalną i jakość życia mieszkańców. Dzięki niższym kosztom energii oraz większej niezależności energetycznej społeczności zyskują większe poczucie bezpieczeństwa, stabilności i komfortu życia na co dzień.

Podsumowanie

Ubóstwo energetyczne to problem, który może dotykać coraz większą liczbę osób, zwłaszcza w obliczu rosnących kosztów energii i niskiej efektywności energetycznej budynków. Spółdzielnie energetyczne, dzięki swojej strukturze opartej na współpracy i inwestycjach w odnawialne źródła energii, stanowią skuteczne narzędzie w walce z tym zjawiskiem. Dzięki dostępowi do tańszej energii, poprawie efektywności energetycznej budynków oraz wsparciu dla osób w trudnej sytuacji, spółdzielnie mogą realnie poprawić jakość życia wielu ludzi i zminimalizować problem ubóstwa energetycznego w Polsce.