Weto ustawy wiatrakowej – co oznacza dla energetyki wiatrowej, cen prądu i spółdzielni energetycznych?

Prezydent zawetował tzw. ustawę wiatrakową, która miała wprowadzić szereg istotnych zmian w obszarze energetyki. Projekt przewidywał nie tylko złagodzenie zasad lokalizacji turbin wiatrowych, ale także doprecyzowanie regulacji dotyczących spółdzielni energetycznych oraz przedłużenie obowiązywania mechanizmu mrożenia cen energii. W rezultacie wszystkie te rozwiązania – przynajmniej na razie – nie wejdą w życie. Jakie są konsekwencje tej decyzji i co może wydarzyć się w najbliższym czasie?

Turbiny wiatrowe – minimalna odległość nadal 700 metrów

Najbardziej dyskutowaną zmianą w projekcie była redukcja minimalnej odległości turbin wiatrowych od zabudowań mieszkalnych z 700 do 500 metrów. Obniżenie limitu miało otworzyć drogę do nowych inwestycji i umożliwić wykorzystanie lokalizacji, które dziś są wyłączone z możliwości zabudowy.

Projekt przewidywał także mechanizm partycypacyjny – właściciele elektrowni mieli wnosić coroczne opłaty w wysokości 20 tys. zł od każdego zainstalowanego megawata, a środki te trafiałyby bezpośrednio do mieszkańców gmin, na których terenie powstają wiatraki.

Weto oznacza utrzymanie obecnych zasad – minimalna odległość wciąż wynosi 700 metrów. Dla wielu inwestorów to bariera, która ogranicza możliwość realizacji planowanych projektów lub wymusza ich przesunięcie w czasie.

Brak przedłużenia mrożenia cen energii

Projekt ustawy obejmował także przedłużenie działania mechanizmu mrożenia cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych. Obecnie maksymalna cena energii wynosi 500 zł/MWh i obowiązuje do 30 września 2025 r.

Rząd zapowiada przygotowanie osobnego projektu regulującego tę kwestię – być może w pakiecie z ustawą o tzw. bonie ciepłowniczym. Oznacza to jednak, że aby zachować ciągłość wsparcia, nowe rozwiązania osłonowe muszą zostać uchwalone jeszcze przed rozpoczęciem kolejnego sezonu grzewczego.

Spółdzielnie energetyczne – niewykorzystany potencjał zmian

Kolejnym istotnym elementem zawetowanej ustawy były regulacje dotyczące spółdzielni energetycznych (SE). To forma organizacji pozwalająca lokalnym społecznościom wspólnie wytwarzać i zużywać energię odnawialną – w modelu zdecentralizowanym i demokratycznym.

Nowelizacja miała rozwiązać szereg problemów praktycznych:

• dostęp do danych pomiarowych – operatorzy sieci dystrybucyjnych mieli zostać zobowiązani do udostępniania ich także spółdzielniom dopiero powstającym, co ułatwiłoby planowanie inwestycji,
• przejrzyste procedury rejestracyjne oraz kwestie dotyczące zawierania umów z Sprzedawcą Zobowiązanym, co miało usunąć część obecnych barier prawnych.

Weto oznacza, że spółdzielnie energetyczne nadal będą funkcjonować w warunkach niepewności prawnej i technicznej. To istotna strata, ponieważ SE są uznawane za ważne narzędzie wspierające transformację energetyczną i rozwój lokalnych gospodarek, stąd konieczność uproszczenia im

Podsumowanie

Decyzja prezydenta skutkuje zatrzymaniem zmian, które mogły znacząco przyspieszyć rozwój energetyki wiatrowej i ułatwić funkcjonowanie spółdzielni energetycznych. Obecny stan prawny wygląda następująco:

• minimalna odległość turbin od zabudowań pozostaje na poziomie 700 metrów,
• brak jest przedłużenia mechanizmu mrożenia cen energii – rząd zapowiada osobny projekt,
• spółdzielnie energetyczne nie otrzymały planowanych ułatwień prawnych i organizacyjnych.

Najbliższe tygodnie pokażą, czy rząd zdecyduje się na szybkie przedstawienie nowego projektu ustawy i wypracowanie kompromisu z prezydentem, czy też temat energetyki wiatrowej i spółdzielni zostanie odsunięty na dalszy plan.