Zmiany w rozliczeniach prosumentów od 30 września – co to oznacza dla właścicieli fotowoltaiki?

Od 30 września 2025 roku w życie weszły nowe zasady rozliczania energii produkowanej przez prosumentów. Choć zmiana może wydawać się niewielka, to dotyczy sposobu ustalania ceny energii.

Do tej pory energia oddawana do sieci była rozliczana według cen godzinowych. Od końca września mają obowiązywać ceny 15 minutowe. Co to dokładnie oznacza i jak może wpłynąć na Twoje rachunki? Wyjaśniamy poniżej.

Jak działa nowy system rozliczeń?

W systemie net-billing prosument sprzedaje nadwyżkę wyprodukowanej energii do sieci, a w zamian otrzymuje wartość pieniężną opartą na Rynkowej Cenie Energii (RCE). Do tej pory RCE była obliczana dla każdej godziny osobno, obecnie jest ustalana dla 15-minutowych przedziałów czasowych.

W praktyce oznacza to, że cena energii będzie się zmieniać częściej, nawet cztery razy w ciągu godziny. Dzięki temu rozliczenia mają lepiej odzwierciedlać faktyczne wahania cen na rynku energii.

Dlaczego wprowadzono tę zmianę?

Nowe przepisy wynikają z konieczności dostosowania polskiego systemu rozliczeń do standardów obowiązujących na europejskim rynku energii. W całej Unii Europejskiej dąży się do bardziej precyzyjnego i dynamicznego odwzorowania cen, które zmieniają się w zależności od aktualnego zapotrzebowania i podaży.

W dużym uproszczeniu:

gdy jest duża produkcja z OZE (np. w słoneczne południe), ceny spadają,
gdy produkcja jest niska, a zapotrzebowanie wysokie ceny rosną.

Rozliczenia co 15 minut pozwalają więc lepiej dopasować ceny do realnych warunków rynkowych.

Co to oznacza dla prosumentów?

Dla właścicieli instalacji fotowoltaicznych zmiana ta może oznaczać większą zmienność w wysokości uzyskiwanych rozliczeń. W słoneczne dni, gdy wielu prosumentów oddaje do sieci nadwyżki energii, jej cena może być bardzo niska, a nawet ujemna. W takich sytuacjach wartość energii sprzedanej do sieci może być niewielka.

Z kolei w okresach mniejszej produkcji (np. rano lub wieczorem), gdy zapotrzebowanie na energię rośnie, stawki mogą być znacznie wyższe.

W praktyce oznacza to, że opłacalność fotowoltaiki w większym stopniu będzie zależeć od tego, ile energii jesteśmy w stanie zużyć na bieżąco.

Jak się przygotować do nowych zasad?

Zmiana systemu rozliczeń to dobry moment, by przyjrzeć się temu, jak korzystamy z energii. Oto kilka sposobów, które pomogą ograniczyć straty i zwiększyć auto konsumpcję:

⚡ Zużywaj energię wtedy, gdy ją produkujesz – uruchamiaj pralkę, zmywarkę czy ładowarkę do auta w godzinach gdy produkcja energii jest największa.
🔋 Zainwestuj w magazyn energii – pozwala on przechować nadwyżkę i wykorzystać ją wieczorem lub w nocy, gdy ceny energii są wyższe.
🧠 Zautomatyzuj zarządzanie energią – inteligentne systemy sterowania (tzw. smart home, EMS) mogą samodzielnie dopasować zużycie do produkcji.
🌦️ Monitoruj produkcję i ceny energii – śledzenie danych z aplikacji operatora lub systemu PV pomoże podejmować lepsze decyzje.

Czy zmiana się opłaca?

Z jednej strony, częstsze rozliczenia mogą przynieść korzyść w sytuacji, gdy ceny energii w danym kwartale są wyższe. Z drugiej strony, przy dużej zmienności rynku może się zdarzyć, że większość nadwyżek trafi do sieci w momencie niskich lub ujemnych cen.

Dlatego nowy system to przede wszystkim zachęta do większej samowystarczalności energetycznej i bardziej świadomego korzystania z energii.

Podsumowanie

Zmiana rozliczeń w net-billingu z godzinowych na 15-minutowe to krok w stronę nowoczesnego, dynamicznego rynku energii. Choć dla części prosumentów może oznaczać mniejsze zyski ze sprzedaży energii, w dłuższej perspektywie promuje efektywne wykorzystanie własnej produkcji i inwestycje w magazyny energii.

Dla użytkowników fotowoltaiki najważniejsze jest teraz to, aby dopasować swoje zużycie w domu lub firmie do aktualnej produkcji z instalacji i efektywnie zarządzać poborem i produkcją energii.